پروتز هوشمند یک اندام مصنوعی پیشرفته مجهز به فناوری پیشرفته مانند حسگرها، ریزپردازنده ها و هوش مصنوعی (AI) برای تقلید حرکات طبیعی اندام است. برخلاف پروتز های سنتی که اغلب صرفاً به عنوان جایگزین های کاربردی عمل می کنند، هدف پروتزهای هوشمند بازیابی تحرک تقریباً طبیعی، ارائه بازخورد حسی و حتی ادغام یکپارچه با بدن کاربر از طریق اتصالات عصبی است.
هدف اصلی استفاده از پروتز هوشمند توانمندسازی افراد قطع عضو برای بازیابی استقلال، انجام وظایف پیچیده و تجربه حس عادی بودن در زندگی روزمره است. پروتز هوشمند را به عنوان ترکیبی از مهندسی، علوم اعصاب و بیومکانیک در نظر بگیرید که برای جابجایی مرزهای توانایی انسان طراحی شده است.
امروزه، تکامل در پروتزها به اوج رسیده است که قادر به تفسیر سیگنالهای عصبی، تطبیق با نیازهای کاربر، و حتی ارائه بازخورد حسی هستند.
فناوری حسگر پیشرفته
پروتزهای هوشمند برای تشخیص انقباضات عضلانی، الگوهای حرکتی و نشانه های محیطی به حسگرها متکی هستند. به عنوان مثال، سنسورهای الکترومیوگرافی (EMG) سیگنال های الکتریکی را از عضلات کاربر می گیرند و امکان کنترل دقیق حرکات را فراهم می کنند. سنسورهای فشار و دما نیز می توانند برای شبیه سازی لمس یا محافظت از کاربران در برابر محرک های مضر مانند گرمای بیش از حد تعبیه شوند.
اتصال و ادغام هوش مصنوعی
هوش مصنوعی نقش مهمی در پروتزهای هوشمند بازی میکند و به آنها امکان میدهد الگوهای حرکتی کاربر را در طول زمان یاد بگیرند و با آنها سازگار شوند. از طریق ویژگیهای ارتباطی مانند بلوتوث، این دستگاهها میتوانند با گوشیهای هوشمند یا رایانهها برای بهروزرسانی در زمان واقعی و ردیابی عملکرد همگام شوند. برخی از پروتزهای پیشرفته حتی از سیستمهای مبتنی بر ابر برای بهروزرسانی نرمافزار خود یا بهبود عملکرد مداوم استفاده میکنند.
پروتزهای میوالکتریک نشان دهنده پیشرفتی در فناوری اندام فوقانی است. این دستگاه ها از سیگنال های الکتریکی تولید شده توسط انقباضات ماهیچه ای برای کنترل اندام مصنوعی استفاده می کنند. حسگرهایی که روی اندام باقیمانده کاربر قرار میگیرند، این سیگنالها را تشخیص میدهند و دستگاه را قادر میسازند در پاسخ به قصد کاربر حرکت کند.
به عنوان مثال، خم کردن یک عضله ممکن است باعث باز یا بسته شدن دست شود، در حالی که حرکت دیگری ممکن است مچ را بچرخاند. دقت و شهودی بودن این حرکات به کاربران این امکان را می دهد تا کارهایی از گرفتن اشیاء گرفته تا تایپ کردن روی صفحه کلید را انجام دهند. در حالی که این پروتزها نیاز به آموزش دارند، جهش قابل توجهی در قابلیت استفاده و عملکرد نسبت به طرح های معمولی ارائه می دهند.
دستهای بیونیک، پروتزهای اندام فوقانی را با استفاده از کنترل تکی انگشتان به سطح بالاتری میرسانند و کاربران را قادر میسازد تا کارهای پیچیدهای مانند بستن بند کفش یا نواختن آلات موسیقی را انجام دهند. این دستگاهها اغلب دارای الگوهای دستگیره پیشرفته هستند که انواع مختلفی از نگهداشتن را امکانپذیر میسازد، مانند یک دستگیره برای اجسام کوچک یا یک دستگیره برقی برای وسایل سنگینتر.
برخی از دستهای بیونیک حتی بازخورد حسی را ارائه میکنند و به کاربران حس لامسه میدهند. این از طریق سنسورهای فشار و مکانیسمهای بازخورد لمسی که با سیستم عصبی ارتباط برقرار میکنند به دست میآید. با پیشرفت تکنولوژی، شکاف بین یک دست بیولوژیکی و همتای بیونیک آن کماکان کاهش می یابد.
زانوهای ریزپردازنده یا MPK ها چشم انداز پروتزهای اندام تحتانی را تغییر می دهند. این دستگاه ها از حسگرها و پردازنده های تعبیه شده برای تنظیم مقاومت و حرکت زانو در زمان واقعی استفاده می کنند و از ثبات و کارایی اطمینان می دهند. چه راه رفتن در زمین های ناهموار، بالا رفتن از پله ها، یا انتقال از حالت نشسته به ایستاده، MPK ها به طور یکپارچه با راه رفتن کاربر سازگار می شوند.
برای افرادی که قطع عضو بالای زانو دارند، MPK ها حس تعادل و حرکت طبیعی را که قبلاً با پروتزهای سنتی غیرقابل دستیابی بود، باز می گرداند. این نوآوری نه تنها تحرک را افزایش می دهد، بلکه فشار فیزیکی را بر سایر قسمت های بدن کاهش می دهد.
مچ پاها و پاهای هوشمند برای تکرار مکانیک پیچیده اندام تحتانی انسان طراحی شده اند. این پروتزها که به فناوری تطبیقی مجهز شده اند، می توانند با سطوح مختلف راه رفتن، شیب ها و سرعت ها سازگار شوند. برخی از مدلها دارای پیشرانهای هستند که کاربران را قادر میسازد مسافتهای طولانیتری را با خستگی کمتر طی کنند.
تحرک و عملکرد پیشرفته
مهم ترین فايده پروتز هوشمند، بازگرداندن تحرک است. این دستگاهها چه در حال راه رفتن با اطمینان در زمینهای مختلف یا انجام حرکات پیچیده دست باشند، به کاربران اجازه میدهند تا عملکردهای حیاتی از دست رفته به دلیل قطع عضو را به دست آورند.
پروتزهای هوشمند برای تقلید از بیومکانیک طبیعی بدن انسان طراحی شده اند و حرکات را روان تر و کارآمدتر می کنند. آنها همچنین با توزیع یکنواخت وزن و فشار، فشار فیزیکی را بر سایر اعضای بدن مانند اندام دست نخورده کاهش می دهند.
بهبود کیفیت زندگی برای افراد قطع عضو
فراتر از مزایای فیزیکی، پروتزهای هوشمند تأثیر عمیقی بر سلامت روانی و عاطفی کاربران دارند. بازیابی توانایی های از دست رفته اغلب به استقلال بیشتر تبدیل می شود و کاربران را قادر می سازد تا سرگرمی ها، مشاغل و فعالیت های اجتماعی را بدون محدودیت های قابل توجه دنبال کنند.
به عنوان مثال، فردی که دارای پروتز بازوی هوشمند است میتواند وعدههای غذایی آماده کند، رانندگی کند یا حتی ورزش کند. این حس توانمندی به طور قابل توجهی کیفیت کلی زندگی را بهبود می بخشد و حس اعتماد و هدف را تقویت می کند.
مزایای روانشناختی
از دست دادن اندام می تواند یک تجربه عمیق تروماتیک، هم از نظر جسمی و هم از نظر عاطفی باشد. پروتزهای هوشمند با بازیابی قابلیت هایی که بسیاری از افراد قطع عضو فکر می کردند برای همیشه از دست داده اند، به پر کردن این شکاف کمک می کند. این می تواند احساس ناامیدی و وابستگی را کاهش دهد، عزت نفس و سلامت روان را تقویت کند.