بریس بعد از جراحی زانو

بریس بعد از جراحی زانو نقش مهمی در روند درمان و توانبخشی پس از جراحی دارد. وقتی صحبت از جراحی زانو به میان می‌آید، بیشتر افراد تنها به مرحله جراحی فکر می‌کنند، در حالی که بازیابی پس از عمل نیز نقش حیاتی در موفقیت درمان دارد. یکی از ابزارهایی که به بهبودی سریع‌تر و ایمن‌تر کمک می‌کند، بریس زانو است. اما چرا این قطعه پلاستیکی یا فلزی تا این اندازه مهم است؟ بریس بعد از جراحی زانو ، نه‌تنها زانو را در موقعیت درست نگه می‌دارد، بلکه از حرکات غیرضروری و آسیب‌زا هم جلوگیری می‌کند. درست مانند چوب زیر بغل برای کسی که پایش شکسته، بریس نقش حامی و محافظ را برای زانو بازی می‌کند.

جراحی‌هایی مانند تعویض کامل مفصل زانو، ترمیم رباط صلیبی قدامی (ACL)، یا آرتروسکوپی، نیاز به مراقبت خاص بعد از عمل دارند. بریس کمک می‌کند تا مفصل در موقعیت درست باقی بماند و فشار زیادی به محل جراحی وارد نشود. از طرفی، درد و ورم را نیز کاهش می‌دهد. استفاده صحیح و اصولی از بریس بعد از جراحی زانو نه‌تنها باعث تسریع روند بهبود می‌شود، بلکه از بروز عوارض احتمالی بعدی نیز پیشگیری می‌کند.

از سوی دیگر، پوشیدن بریس می‌تواند به بیمار حس اطمینان و امنیت بدهد. وقتی فرد مطمئن است که زانویش حمایت می‌شود، با آرامش بیشتری می‌تواند حرکات روزمره یا حتی تمرینات فیزیوتراپی را انجام دهد. بریس در واقع مثل یک همراه محافظ عمل می‌کند که در طول دوران نقاهت، زانو را تنها نمی‌گذارد.

چرا استفاده از بریس بعد از جراحی زانو ضروری است؟

بریس زانو چیزی فراتر از یک وسیله فیزیکی برای بستن روی پا است؛ این ابزار نقشی روانی و فیزیولوژیک در فرایند درمان ایفا می‌کند. اول از همه، وقتی شما جراحی زانو انجام می‌دهید، بدن شما نیاز به ثبات دارد. رباط‌ها، عضلات و تاندون‌هایی که در اطراف زانو قرار دارند، پس از جراحی ضعیف و آسیب‌پذیر می‌شوند. بریس این ضعف را جبران کرده و نقش نگهدارنده را ایفا می‌کند.

علاوه بر ثبات، بریس جلوی حرکاتی را می‌گیرد که ممکن است روند بهبودی را مختل کنند. مثلاً بعد از ترمیم رباط صلیبی قدامی، حرکت زیاد یا چرخش ناگهانی زانو می‌تواند به پارگی مجدد رباط منجر شود. بریس این حرکات خطرناک را محدود کرده و به محافظت از محل جراحی کمک می‌کند. همچنین اگر شما در معرض خطر پیچ‌خوردگی یا افتادن باشید، وجود بریس می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از صدمه مجدد داشته باشد.

جالب‌تر اینکه، استفاده از بریس زانو باعث کاهش درد هم می‌شود. فشاری که بریس به بافت‌های اطراف زانو وارد می‌کند، می‌تواند باعث کاهش التهاب و درد شود. همچنین برخی بریس‌ها قابلیت فشرده‌سازی و تنظیم سطح فشار را دارند که این ویژگی به بهبود گردش خون و جذب سریع‌تر تورم کمک می‌کند.

چه زمانی باید از بریس استفاده کرد؟

بسته به نوع جراحی و توصیه پزشک، زمان‌بندی استفاده از بریس متفاوت است. برخی بیماران بلافاصله بعد از جراحی باید از بریس استفاده کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است چند روز یا حتی چند هفته بعد از عمل نیاز به بریس داشته باشند. به طور کلی، پزشک متخصص با توجه به وضعیت زانو، شدت آسیب، و نوع عمل انجام‌شده تصمیم می‌گیرد که چه زمانی و چه مدت باید از بریس استفاده شود.

در برخی موارد، بیمار باید حتی در زمان خواب نیز بریس داشته باشد تا از حرکت‌های ناخواسته زانو جلوگیری شود. در مقابل، در برخی دیگر تنها هنگام راه رفتن یا انجام تمرینات فیزیوتراپی نیاز به بریس است. استفاده مداوم و درست از بریس تأثیر مستقیمی در کاهش خطر عوارضی مانند جابه‌جایی استخوان، آسیب مجدد رباط یا تأخیر در جوش خوردن بافت‌ها دارد.

از همه مهم‌تر این است که بریس به صورت تدریجی کنار گذاشته شود. یعنی پس از گذشت چند هفته و با بهبود وضعیت زانو، استفاده از بریس باید تحت نظر پزشک کم شود تا عضلات اطراف زانو فرصت بازسازی و تقویت پیدا کنند. اگر استفاده از بریس بیش از حد طولانی شود، ممکن است باعث تضعیف عضلات اطراف زانو گردد که خود یک چالش جدید خواهد بود.

انواع بریس‌های مورد استفاده بعد از جراحی زانو

بریس‌های ثابت (Static Knee Braces)

بریس‌های ثابت، همان‌طور که از اسم‌شان پیداست، زانو را در یک موقعیت خاص نگه می‌دارند و اجازه هیچ‌گونه حرکتی نمی‌دهند. این نوع بریس‌ها بیشتر در مراحل اولیه پس از جراحی استفاده می‌شوند، زمانی که استراحت کامل و ثبات مطلق برای مفصل ضروری است. برای بیمارانی که تحت عمل‌هایی مانند ترمیم رباط یا جراحی منیسک قرار گرفته‌اند، این بریس‌ها مانع حرکت ناگهانی می‌شوند که ممکن است به بخیه‌ها یا نواحی آسیب‌دیده آسیب وارد کند.

یکی از مزایای مهم بریس‌های ثابت، سادگی استفاده از آن‌هاست. با توجه به طراحی ساده، این بریس‌ها اغلب سبک و راحت هستند و برای بیمارانی که تازه از عمل بیرون آمده‌اند، گزینه مناسبی محسوب می‌شوند. البته، این بریس‌ها محدودکننده هستند و نباید برای مدت طولانی استفاده شوند؛ زیرا استفاده طولانی‌مدت می‌تواند منجر به خشکی مفصل و کاهش دامنه حرکت شود.

این بریس‌ها اغلب با بندهای چسبی یا سگک‌های قابل تنظیم طراحی شده‌اند تا به راحتی بسته شوند و متناسب با سایز زانو باشند. در نهایت، باید توجه داشت که بریس‌های ثابت تنها در مراحل اولیه مؤثر هستند و پس از مدتی باید به مدل‌های قابل تنظیم یا فشاری تغییر پیدا کنند تا فرآیند بازیابی به درستی پیش برود.

بریس‌های قابل تنظیم (Hinged Knee Braces)

بریس‌های قابل تنظیم یا به اصطلاح “Hinged Knee Braces” از رایج‌ترین انواع بریس‌هایی هستند که پس از جراحی زانو توصیه می‌شوند. این نوع بریس‌ها دارای لولاهایی در طرفین زانو هستند که به کاربر اجازه می‌دهند تا میزان خم شدن و کشش زانو را بر اساس مرحله درمان تنظیم کند. در واقع، این بریس‌ها از مرحله بی‌حرکتی مطلق تا آغاز حرکات کنترل‌شده با بیمار همراه هستند.

یکی از مزایای اصلی این نوع بریس‌ها این است که با پیشرفت در روند بهبودی، می‌توان آن‌ها را به‌تدریج برای افزایش دامنه حرکتی تنظیم کرد. به عنوان مثال، در هفته‌های اول، پزشک ممکن است دامنه حرکتی را از صفر تا ۳۰ درجه تنظیم کند و در هفته‌های بعد این محدوده را افزایش دهد. به این ترتیب، بیمار می‌تواند بدون خطر صدمه دیدن مجدد، به مرور حرکات طبیعی زانو را بازیابی کند.

این بریس‌ها معمولاً از مواد محکم و سبک مانند پلاستیک‌های مقاوم یا آلیاژهای آلومینیومی ساخته می‌شوند و در قسمت داخلی از پوشش نرم و قابل شست‌وشو استفاده شده است تا از تحریک پوست جلوگیری شود. همچنین بندهای قابل تنظیم به بیمار این امکان را می‌دهد که بریس را مطابق با تورم یا کاهش حجم عضله، سفت یا شل کند.

برای ورزشکاران یا افرادی که پس از جراحی به فعالیت بدنی برمی‌گردند، این بریس‌ها یک انتخاب فوق‌العاده محسوب می‌شوند. زیرا علاوه بر پشتیبانی مکانیکی، آزادی نسبی در حرکت نیز فراهم می‌کنند.

بریس‌های فشاری (Compression Braces)

بریس‌های فشاری، نوعی از بریس‌ها هستند که تمرکز اصلی آن‌ها بر کنترل ورم، بهبود گردش خون و کاهش درد است. این مدل‌ها بیشتر در مراحل نهایی بازیابی یا برای حمایت طولانی‌مدت پس از پایان دوره بریس‌های سخت‌تر استفاده می‌شوند. برخلاف بریس‌های ثابت یا لولادار، بریس‌های فشاری انعطاف‌پذیرتر و سبک‌تر هستند و به بیمار اجازه می‌دهند تا با راحتی بیشتری فعالیت روزمره را از سر بگیرد.

این بریس‌ها معمولاً از پارچه‌های کشسان مانند نئوپرن یا اسپندکس ساخته شده‌اند که به خوبی با فرم زانو منطبق می‌شوند و فشار یکنواختی را به بافت‌ها وارد می‌کنند. این فشار باعث افزایش جریان خون موضعی شده و در نتیجه روند بهبود را سرعت می‌بخشد. همچنین، با جلوگیری از تجمع مایعات در ناحیه جراحی، تورم و التهاب کاهش پیدا می‌کند.

یکی از کاربردهای ویژه بریس‌های فشاری در دوران فیزیوتراپی است. وقتی بیمار شروع به تمرینات بازتوانی می‌کند، استفاده از این بریس‌ها می‌تواند از زانو پشتیبانی کرده و از حرکات خطرناک جلوگیری کند. بسیاری از افراد نیز از این بریس‌ها به صورت روزمره استفاده می‌کنند تا از درد مزمن زانو جلوگیری کرده یا هنگام فعالیت بدنی احساس امنیت بیشتری داشته باشند.

نکته قابل‌توجه اینکه برخلاف دو نوع قبلی، بریس‌های فشاری به راحتی زیر لباس قرار می‌گیرند و به همین دلیل برای استفاده طولانی‌مدت بسیار مناسب‌اند. اما باید در نظر داشت که برای افرادی با آسیب‌های شدید یا تازه‌جراحی‌شده، استفاده از این نوع بریس به‌تنهایی کافی نیست و حتما باید با توصیه پزشک همراه باشد.

انتخاب بریس مناسب بعد از جراحی زانو

مشورت با پزشک متخصص
اولین و مهم‌ترین گام در انتخاب بریس مناسب بعد از جراحی زانو، مشورت با پزشک متخصص است. هر زانویی داستان خودش را دارد. نوع آسیب، روش جراحی، وضعیت عضلات، حتی سن و فعالیت‌های روزمره بیمار همه در انتخاب نوع بریس مؤثر هستند. پزشک با توجه به معاینه و بررسی‌های دقیق، می‌تواند تصمیم بگیرد که شما به چه نوع بریسی نیاز دارید و چه زمانی باید استفاده از آن را آغاز کنید.

گاهی اوقات بیماران به‌صورت خودسرانه از بریس‌های موجود در بازار استفاده می‌کنند که نه تنها کمکی به بهبود نمی‌کند، بلکه ممکن است روند درمان را کند کرده یا حتی باعث آسیب بیشتر شود. پزشک با بررسی دقیق فایل پزشکی شما، نوع مناسب را انتخاب کرده و دستورالعمل دقیق استفاده از آن را ارائه می‌دهد. این راهنمایی شامل مدت زمان پوشیدن، تنظیم میزان فشردگی یا دامنه حرکت نیز خواهد بود.

همچنین پزشک ممکن است به شما توصیه کند که در طول درمان، نوع بریس بعد از جراحی زانو را تغییر دهید. مثلاً در هفته‌های ابتدایی از بریس ثابت استفاده کرده و سپس به بریس لولادار یا فشاری روی بیاورید. این روند تطبیقی به بهبود عملکرد زانو کمک می‌کند و ریسک آسیب مجدد را به حداقل می‌رساند.

در نظر گرفتن نوع جراحی انجام شده
نوع جراحی یکی از عوامل کلیدی در تعیین نوع بریس مناسب است. برای مثال، اگر شما تحت عمل تعویض کامل مفصل زانو قرار گرفته‌اید، ممکن است نیاز به بریس‌هایی با ثبات بالا داشته باشید تا حرکت مفصل به حداقل برسد. اما اگر جراحی شما مربوط به ترمیم رباط صلیبی باشد، بریس‌های لولادار که امکان تنظیم دامنه حرکت دارند، گزینه مناسب‌تری هستند.

در مواردی که جراحی تنها به بخشی از غضروف یا مینیسک محدود بوده است، شاید بریس فشاری برای حمایت سبک کافی باشد. برعکس، در جراحی‌های پیچیده‌تر مانند شکستگی استخوان یا بازسازی کامل زانو، نیاز به حمایت مکانیکی قوی‌تر احساس می‌شود. در این شرایط استفاده از بریس ثابت برای چند هفته الزامی خواهد بود.

نوع جراحی همچنین زمان‌بندی استفاده از بریس بعد از جراحی زانو را مشخص می‌کند. برخی عمل‌ها نیاز به استفاده فوری از بریس دارند در حالی که در برخی دیگر، باید مدتی صبر کرد تا تورم کاهش یابد و سپس بریس به کار گرفته شود. بنابراین هماهنگی دقیق با تیم درمان و پیروی از توصیه‌های تخصصی نقش حیاتی در روند بازیابی دارد.

توجه به میزان حرکت مورد نیاز
میزان حرکتی که بعد از جراحی به آن نیاز دارید، به شدت تعیین‌کننده نوع بریس خواهد بود. اگر در هفته‌های ابتدایی پس از جراحی هستید و نباید هیچ حرکتی داشته باشید، بریس‌های ثابت برای شما طراحی شده‌اند. ولی اگر در مرحله تمرینات فیزیوتراپی هستید، احتمالاً به بریسی نیاز دارید که دامنه حرکت قابل تنظیم داشته باشد تا بتوانید به تدریج زانو را خم و راست کنید.

در واقع، زانوی شما نیاز به حرکتی کنترل‌شده و تدریجی دارد. اگر این حرکت بیش از حد باشد، ممکن است به بافت‌های تازه‌ترمیم‌شده آسیب بزند؛ اگر هم حرکتی وجود نداشته باشد، احتمال خشکی مفصل و تحلیل عضلات زیاد می‌شود. بنابراین، انتخاب بریسی که امکان کنترل دقیق دامنه حرکت را بدهد، یک مزیت بزرگ است.

همچنین میزان فعالیت شما در زندگی روزمره هم نقش مهمی دارد. اگر شغلی دارید که نیاز به ایستادن یا راه رفتن زیاد دارد، بریس بعد از جراحی زانو شما باید در عین حال که پشتیبانی لازم را فراهم می‌کند، راحت و سبک هم باشد. از سوی دیگر، اگر بیشتر زمان‌تان را در خانه و در حالت استراحت سپری می‌کنید، می‌توانید از بریس‌هایی با طراحی ساده‌تر استفاده کنید.