بریس برای اصلاح اسکولیوز یا ارتز ستون فقرات، وسیلهای است که با هدف تثبیت و هدایت رشد صحیح ستون فقرات طراحی شده است. بسیاری از والدین و بیماران هنگام شنیدن نیاز به استفاده از بریس، نگران ظاهر، راحتی و اثربخشی آن میشوند. اما واقعیت این است که اگر بریس بهدرستی و در زمان مناسب تجویز و استفاده شود، میتواند از پیشرفت انحنای اسکولیوز جلوگیری کرده و در مواردی موجب بهبود آن شود.
اسکولیوز، انحنای غیرطبیعی ستون فقرات، یکی از مشکلات شایعی است که اغلب در دوران رشد نوجوانان بهویژه دختران پدیدار میشود. این بیماری در صورت عدم درمان، میتواند به درد مزمن، ناهنجاریهای ظاهری، و حتی اختلال در عملکرد اندامهای داخلی منجر شود. اما خوشبختانه با پیشرفتهای پزشکی و ابزارهای کمکی مؤثر مانند بریس برای اصلاح اسکولیوز ، امکان کنترل و حتی اصلاح اسکولیوز بدون نیاز به جراحی فراهم شده است.
اسکولیوز نوعی انحراف جانبی در ستون فقرات است که اغلب بهصورت S یا C دیده میشود. این انحنا ممکن است در بخشهای مختلف ستون فقرات مانند ناحیه سینهای، کمری یا ترکیبی از هر دو اتفاق بیفتد. مهمترین نکته در مورد اسکولیوز این است که معمولاً در سنین رشد، بهخصوص بین ۱۰ تا ۱۵ سالگی، بروز میکند و بریس برای اصلاح اسکولیوز به عنوان یکی از موثرترین روشهای درمانی شناخته می شود.
اسکولیوز بهوسیله زاویهای بهنام زاویه کاب (Cobb angle) اندازهگیری میشود:
تشخیص بهموقع و درمان مؤثر، بهویژه در دوران رشد، میتواند از پیشرفت اسکولیوز و نیاز به درمانهای تهاجمیتر جلوگیری کند.
یکی از رایجترین سؤالات بیماران این است که در چه مرحلهای از اسکولیوز باید از بریس استفاده کرد. پاسخ این سؤال بستگی به چندین عامل مهم دارد که پزشک متخصص با بررسی آنها تصمیمگیری میکند.
مرحله رشد استخوانی
استفاده از بریس معمولاً در کودکانی توصیه میشود که هنوز در مرحله رشد فعال هستند. در این دوران، ستون فقرات در حال تغییر است و فشار صحیح میتواند به هدایت رشد آن کمک کند. در افرادی که رشد اسکلتی آنها به پایان رسیده است، بریس معمولاً تأثیر اصلاحی ندارد.
درجه انحنای ستون فقرات
اگر زاویه انحنای ستون فقرات بین ۲۰ تا ۴۰ درجه باشد و بیمار هنوز در حال رشد باشد، بریس میتواند بسیار مؤثر باشد. در زوایای کمتر، فقط پایش کافی است، و در زوایای بیشتر از ۴۰ درجه، ممکن است نیاز به جراحی مطرح شود.
نوع اسکولیوز و محل انحنا
نوع انحنا و محل آن (سینهای، کمری یا ترکیبی) نیز در تصمیمگیری برای استفاده از بریس نقش دارد. برخی بریسها برای ناحیه سینهای طراحی شدهاند و برخی دیگر برای ناحیه کمری.
بریسها در طرحها و مدلهای مختلفی تولید میشوند که هرکدام برای نوع خاصی از انحنا و شرایط بدنی بیمار طراحی شدهاند. انتخاب نوع بریس بسته به توصیه پزشک و راحتی بیمار صورت میگیرد.
بریس بوستون (Boston Brace)
شایعترین بریس مورد استفاده برای اسکولیوز در ایالات متحده. این بریس از پلاستیک سخت ساخته شده و از زیر بغل تا پایین لگن را میپوشاند. طراحی آن بهگونهای است که از جلو بسته میشود و برای انحنای ناحیه سینهای و کمری کاربرد دارد. بیمار باید بین ۱۶ تا ۲۳ ساعت در روز آن را بپوشد.
بریس میلواکی (Milwaukee Brace)
یکی از اولین انواع بریسها که بیشتر برای انحنای ناحیه سینهای بالا یا گردنی استفاده میشود. این بریس دارای حلقه گردنی و میلههای فلزی است که باعث میشود از نظر ظاهری کمتر مورد علاقه بیماران باشد، اما هنوز در برخی موارد خاص تجویز میشود.
بریس شنو (Chêneau Brace)
این بریس طراحی سهبعدی دارد و بهصورت سفارشی برای هر بیمار ساخته میشود. بریس شنو بهگونهای طراحی شده که فشار را دقیقاً بر نقاط خاصی وارد کرده و همزمان فضای آزاد برای تنفس و رشد باقی بگذارد. نتایج آن در درمان اسکولیوز بسیار امیدوارکننده بوده است.
بریس نایت (Night Brace)
این بریسها فقط در هنگام خواب استفاده میشوند و برای برخی انواع انحنای کم استفاده میشوند. اگرچه پوشیدن آن آسانتر است، اما اثربخشی آن کمتر از بریسهای تماموقت است.
بریسها با اعمال فشار اصلاحی روی نقاط خاصی از ستون فقرات، از پیشرفت انحنای اسکولیوز جلوگیری میکنند. این فشار باید بهگونهای باشد که بدون آسیب، مهرهها را در مسیر صحیح هدایت کند.
توقف پیشرفت انحنا
هدف اصلی بریس، توقف پیشرفت انحنای ستون فقرات است. در مواردی که بریس بهدرستی و طبق دستور استفاده شود، میتواند میزان انحنا را ثابت نگه دارد تا زمانی که رشد اسکلتی بیمار کامل شود.
اعمال فشار در جهت معکوس انحنا
برخی بریسها مانند شنو، طراحی سهبعدی دارند که فشار را بهگونهای اعمال میکند که نهتنها از پیشرفت انحنا جلوگیری میکند، بلکه به اصلاح تدریجی آن نیز کمک میکند.
اهمیت استفاده مداوم و صحیح
استفاده مداوم (تا ۲۳ ساعت در روز) و صحیح از بریس، عامل کلیدی موفقیت درمان است. هرگونه قطع یا کاهش مدتزمان استفاده میتواند اثربخشی درمان را کاهش دهد. همکاری و انگیزه بیمار در این مرحله بسیار مهم است.